Het Zwarte Gat

Onlangs wandelde ik met onze hond bij het Zwarte Gat, zoals ik regelmatig doe. Een prachtig natuurgebiedje vlakbij ons huis. Het is een veenplas met een heidegebied er om heen. De plas heeft een veenbodem, waardoor het water een donkerder kleur krijgt. De naam Zwarte Gat klinkt niet heel aantrekkelijk en de eerste keer dat ik er naar toe ging, vroeg ik me dan ook af hoe het er uit zou zien. Ik was verrast door de schoonheid van het natuurgebied. Een pareltje in Drenthe!

Ik genoot er van de stilte, het zonlicht op het water, de Schotste Hooglanders die me met een glazige blik volgden, tevreden liggend in de schaduw van een grote eik. Zo’n vredige plek… Ik liep te mijmeren over de naam, het Zwarte Gat. Voor veel mensen hebben de woorden een hele andere lading. Het Zwarte Gat na een ingrijpende ziekte, zoals kanker, is een bekend fenomeen.

Overleven

Als je behandeld wordt voor kanker is dat enorm zwaar. Toch kunnen de behandelingen ook een gevoel van zekerheid, veiligheid en structuur geven. Je hebt een concreet doel, je wilt goed door het behandeltraject komen en hoopt op een positieve uitkomst. Je bent aan het overleven. Je ontwikkelt een vaste routine. Artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners zijn relatief gemakkelijk bereikbaar voor vragen en advies. Klachten en emoties worden door de omgeving geaccepteerd. Er is vaak veel steun, aandacht en begrip.

En dan, als de behandelingen afgelopen zijn, valt die focus op het overleven weg. Iedereen gaat weer over tot de orde van de dag, terwijl jij als ex-patiënt daar misschien nog helemaal niet klaar voor bent. Je hebt geen vertrouwen meer in je lichaam en bent gesloopt, maar ondertussen verwacht iedereen om je heen dat je gewoon verdergaat met je leven. Maar wat als je daar nog niet klaar voor bent? Jouw leven heeft stilgestaan, waar dat van anderen door is gegaan. Je merkt dat er een gat geslagen is. Je wilt bijbenen, de achterstand inhalen. Maar in deze periode is er vaak ook pas ruimte voor de vermoeidheid, de rouw en het verdriet. Je kunt dan het gevoel krijgen in een zwart gat te vallen. Je voelt je onbegrepen. Je twijfelt aan jezelf, aan je loopbaan, aan de toekomst. Je kijkt anders tegen dingen aan dan voor je ziekte.

Erkenning

Gelukkig komt er steeds meer erkenning dat het niet ophoudt na de behandeling. Dat kanker nog steeds in je leven is, ook al ben je “al” een aantal jaren schoon verklaard. Komt er steeds meer begrip dat het helemaal niet ongewoon is, dat je je geen raad weet met je “nieuwe” leven. Die erkenning, dat iemand je snapt, kan al voldoende zijn om je niet te laten wegglijden in het Zwarte Gat. 

Maar het vraagt ook een eerlijke blik naar jezelf. Erken allereerst voor jezelf waar je nu bent. Die eerste stap is essentieel om de draad weer op te kunnen pakken. Om van daaruit je nieuwe leven weer vorm te geven. Het (zwarte) gat te dichten. En de pareltjes in je eigen leven weer te mogen ontdekken.